Vanaf de begroting 2022 hanteren we een andere werkwijze voor het kwantificeren van de risico 's. We maken daarbij gebruik van bandbreedtes zodat het gebruik van PM wordt voorkomen. In totaal identificeerden we 35 risico's. Voor de leesbaarheid van deze paragraaf beschrijven we in het risicoprofiel alleen de risico's waarvan het financiële effect groot en de kans dat het risico zich voordoet ook groot of zeer groot is. Voor de bepaling van het weerstandsvermogen rekenen we wel alle risico's door. Dit doen we met behulp van een Monte Carlo simulatie, die we ook gebruiken voor het bepalen van de benodigde risicoreserve voor de grondexploitatie. De uitkomst van de Monte Carlo simulatie voor de risico's, exclusief grondexploitatie, is 19.700.000 euro. Het risicoprofiel van de grondexploitatie is 8.385.000 euro, waardoor het totale risicoprofiel van de gemeente 28.085.000 bedraagt.
Geïdentificeerde grote risico's
Programma | Doel | Proces/ project | Risicogebeurtenis | Kans | Financieel effect |
|---|---|---|---|---|---|
Bedrijfsvoering | adequaat personeelsbestand | Niet kunnen invullen openstaande vacatures bij de gemeente en de bedrijfsvoeringsorganisatie | 90% | groot 250.000 - 500.000 | |
Duurzaamheid en milieu | Gemeentelijke zorgplicht milieu | Bodemsanering Spijk | Sanering komt voor rekening gemeente | ||
Economie | grondexploitatie bedrijventerreinden | verzamelde risico's na Monte Carlo simulatie | Absoluut | 2.464.000 | |
Sociaal domein | Grip op de uitgaven voor Jeugd en Wmo | Programma Bouwen aan sociale kracht | Niet volledig of vertraagd realiseren structurele taakstelling | 70% | zeer groot, 1.400.000 |
Sociaal domein | Preventie, ondersteuning, hulp en zorg aan de inwoners | Onvoldoende afvlakking autonome groei beroep op de Jeugdzorg en Wmo | 50% | zeer groot, 1.900.000 | |
Sport, cultuur en recreatie | Bieden van een prettige, groene en veilige woonomgeving door een goed onderhouden (groene) woonomgeving tegen minder kosten. | Omvorming groen, grassen, bomen /reductie bomen bestand | Vertraging van het project door inspraak/reacties van inwoners waardoor besparing slechts gedeeltelijk mogelijk is. Tevens kan de aanbesteding van de werkzaamheden hoger (of lager) uitvallen met financiële consequenties. | 90% | groot 250.000 - 500.000 |
Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing | Invoering Wet kwaliteitsborging bouw op 1 juli 2021 | Derving legesopbrengsten die mogelijk niet geheel gecompenseerd wordt door het rijk | 50% | groot 250.000 - 500.000 | |
Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing | grondexploitatie woningbouwprojecten | verzamelde risico's na Monte Carlo simulatie | Absoluut | 5.921.000 | |
Diversen | Totaal van de overige risico's met een gering bedrag of een lage kans van optreden | 5.621.000 |
Toelichting risico's
Niet kunnen invullen openstaande vacatures: Door de krapte op de arbeidsmarkt voor werkgevers blijven vacatures (langdurig) openstaan. Dit veroorzaakt regelmatig de nodige inzet van inhuurpersoneel. Daar waar ook inhuur niet beschikbaar is leidt dit tot een hogere belasting van collega’s met als gevolg een risico op verzuim en niet uitgevoerde werkzaamheden. De kans is zeer groot dat dit risico zich voordoet. Momenteel en de komende jaren blijft de arbeidsmarkt voor werkgevers erg moeilijk. Indien er gemiddeld 4 vacatures niet of langdurig niet ingevuld kunnen worden dient rekening te worden gehouden met dubbele loonkosten (het beschikbare vacaturegeld is reeds begroot). Mocht als gevolg van de niet ingevulde vacatures verzuim bij eigen personeel ontstaan door verhoogde werkdruk zal het verzuimpercentage stijgen. Het totale risico loopt op tot 500.000 euro.
Sanering komt voor rekening van gemeente : Bij de milieusanering in Spijk is er een risico dat de gemeente probleemeigenaar wordt. De kosten voor het uitvoeren van de sanering kunnen hoog zijn. Dat heeft impact op het weerstandsvermogen van de gemeente.
Niet volledig of vertraagd realiseren taakstelling sociaal domein : In het programma Sociaal Domein en Volksgezondheid hebben we te maken met een taakstelling. We zetten maatregelen in om meer grip op de uitgaven in het sociaal domein te creëren. Deze maatregelen zijn verwerkt in fase 1 van de uitvoeringsagenda Bouwen aan Sociale Kracht die inmiddels is gestart. In mei heeft de raad hierover een informatienota ontvangen. Ze moeten leiden tot een structurele bezuiniging van 3,5 miljoen eind 2024. Tegelijkertijd hebben we te maken met een stijging van de zorgkosten.
Het is een risico dat de taakstelling niet geheel gerealiseerd wordt. De MKBA analyse laat zien dat op termijn, binnen 2 tot 4 jaar, een potentieel besparing van 1,6 miljoen euro haalbaar is. Daarbij is de nieuwe regionale inkoop van zorg met meer aansluiting op de lokale doelen en gericht op een financieel houdbare uitvoering van het sociaal domein, waarmee we naar verwachting circa 1 miljoen euro zouden besparen uitgesteld tot 1 januari 2023.
Hierdoor is het inmiddels zeer aannemelijk dat de taakstelling niet in zijn geheel gerealiseerd wordt. We achten de kans groot dat de structurele bezuiniging van 3,5 miljoen eind 2024 niet geheel of vertraagd gerealiseerd wordt. In 2022 verwachten we van de beoogde structurele bezuiniging van 3,5 miljoen eind 2024 1,5 miljoen niet haalbaar. De gevolgen zijn groot. Keuzes zijn noodzakelijk om dit risico voldoende te beheersen.
Het gaat per jaar om de volgende bedragen:
2022 0,7 miljoen – verwachte realisatie 0,5 miljoen
2023 2,5 miljoen – verwachte realisatie 1,0 miljoen
2024 3,5 miljoen – verwachte realisatie 2,1 miljoen
Onvoldoende afvlakking autonome groei beroep op Jeugdzorg en Wmo : Het risico is zeer groot dat de autonome groei van 1,9 miljoen euro ook in 2022 en volgende jaren doorzet. Dit ondanks de inzet van maatregelen als onderdeel van het beleidsplan Bouwen aan sociale kracht en eventuele extra rijksmiddelen. Het gaat om groei waarop we als gemeente geen grip hebben, zoals bijvoorbeeld de toenemende zorgvraag als gevolg van de vergrijzing, het Wmo-abonnementstarief en een langere trajectduur als gevolg van achterblijvende uitstroom bij jeugdzorg.
We schatten de kans dat dit gebeurt op ca 50%. Het gaat het om een open einde regeling waardoor de kosten lastiger beheersbaar zijn. De financiële gevolgen voor de begroting zijn groot.
Vertraging van het project omvorming groen en hogere uitkomst aanbesteding waardoor de bezuiniging vertraagd gerealiseerd wordt : Inwoners zijn vaak tegen het verwijderen van bomen en willen deze handhaven. Na het overleg met inwoners wordt vaak een compromis bereikt door minder om te vormen. Hierdoor minder kosten voor het project maar een lagere besparing voor het reguliere onderhoud. Belangrijk is goede communicatie aan inwoners vooraf.De markt trekt aan waardoor de prijzen voor de werkzaamheden hoger zijn en de aanbesteding hoger uit kan vallen. De extra kosten en tijd zitten voornamelijk in het extra overleg dat nodig is met inwoners en het niet halen van de geplande besparing (onderhoud bomen).
Derving legesinkomsten door invoering Wet kwaliteitsborging bouw : Op 1 juli 2022 treedt (gekoppeld aan de Omgevingswet) de Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb) in werking. Deze Wkb heeft tot gevolg dat gemeenten (of uitvoeringsdiensten) voor omgevingsvergunningsaanvragen in gevolgklasse 1 de bouwtechnische toets niet meer uitvoeren, wat leidt tot minder verhaalbare legeskosten. Uit berekeningen (op basis van huidige hoeveelheid aanvragen) blijkt dat dit leidt tot een structurele derving van 450.000 euro per jaar. Omdat de wet op 1 juli 2022 in werking treedt, wordt voor het jaar 2022 een bedrag van 225.000 euro ingeschat. Mogelijk wordt (een deel van) de derving van de leges door de Wkb door het Rijk gecompenseerd. Dat wordt een half jaar voor inwerkingtreding van de wet bekendgemaakt.
Totaal van de overige risico's: Er zijn nog 27 andere risico's geïdentificeerd, waarvan de kans van optreden als klein of zeer klein is ingeschat of het bedrag klein is. Het totaalbedrag van deze risico's bedraagt 5.621.000 euro. In de berekening van het gewogen risicobedrag is het aandeel van deze risico's 1.703.000 euro.
Risico' s grondexploitatie
Naast de risico’s in de tabel is voor de grondexploitatie berekend welke risicoreserve nodig is. Deze berekening is gemaakt op basis van een zogenoemde Monte Carlo simulatie, waarbij de risico's veelvuldig worden doorgerekend. Op de uitkomst van die berekening passen we geen weging meer toe. In het meerjarenprogramma grondexploitatie (MPG) is hiervoor een bedrag berekend van in totaal 8.385.000 euro. Hiervan is een bedrag van 2.464.000 nodig voor de risico's van voornamelijk bedrijventerrein Hondsgemet noord. Voor 5.921.000 zijn er risico's bij de woningbouwprojevcten.Er is een algemene reserve grondexploitatie om de risico’s in de grondexploitatie te kunnen opvangen.